Ini email Pak Herry di milis Santher tanggal 21 Januari 2009, dan kita post-kan di blog kita supaya bisa dibaca lebih banyak orang... Matur nuwun, Pak Herry.
Lurs,
Hanya ingin berbagi saja. Ini ada tulisan Rm Sindunata, saya coba menterjemahkannya;
mohon maaf kalau terjemahannya masih grothal-grathul. Saya ini, ngakunya saja "wong yogyo" tapi gak bisa "boso Jowo". Oleh karena itu, kalau ada yang salah mohon dibetulkan.
Mudah-mudahan bermanfaat.
Matur nuwun & Berkah Dalem
herry
catatan :
Tulisan ini dulu saya dapat dari teman yg tidak bisa bhs Jawa, meminta tolong saya untuk menterjemahkannya. Saya tidak minta ijin Penulisnya untuk menterjemahkannya,
mudah-mudahan tidak menjadi masalah.
Tapaking Kuntul Anglayang]
(Tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang)
Dening/Oleh : Sindunata
GOLEKANA tapake kuntul anglayang! Ngendi ana? Lan sapa wonge sing bisa
CARILAH tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang! Mana ada? Siapa orangnya yang bisa
nggoleki? Mbok mubenga nganti muser-muser, kuntule dhewe, yen lagi
mencari? Meskipun berputar-putar sampai ”pusing”, burung kuntul-nya sendiri kalau sedang
nglayang ing awang-awang, ya ora bakal bisa nggoleki tapake. Apa maneh manungsa.
terbang/melayang di angkasa (di awang-awang), ya tidak akan bisa mencari tapak kakinya. Apalagi manusia !
Diperese nganti asat keringete, diputera nganti mumet akale, langka
Meskipun diperas keringatnya sampai kering, meskipun akalnya diputar sampai pusing, jarang
manungsa bisa meruhi tapaking kuntul anglayang mau.
manusia bisa melihat tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang
Pancen tetembungan mau ora bakal tinemu ing nalar. Tetembungan mau klebu
Memang perkataan tersebut tidak akan mungkin masuk di akal. Perkataan tersebut termasuk
kawruhing kasampurnan, sing isbate mung bisa dionceki srana tirakat lan
pengetahuan tentang kesempurnaan, yang intinya hanya dapat dikupas dengan jalan tirakat dan
laku. Mula yen arep nggayuh kawruh tapaking kuntul anglayang mau, manungsa
laku. Oleh karena itu, kalau mau menggapai pengetahuan tentang tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang tersebut, manusia
kudu nyuwungake kekarepan lan nalare. Lire, aja dheweke gondhelan ing
mengosongkan kemauan dan nalarnya (pikiran/akalnya). Dengan demikian, janganlah dia berpegang pada
sakabehing gegondhelan sing saiki digondheli. Padha sawangen kuntul sing
semua pegangan yang sekarang dipegangi. Coba lihatlah burung kuntul yang
mabur dhuwur ing awang-awang! Kuntul mau ora tau nyawang tilas tapake.
terbang tinggi di angkasa ! Burung kuntul tersebut tidak pernah melihat tapak kakinya.
Merga pancen ing awang-awang mau tapake ya ora ana. Kuntul mau bisane
Karena memang di angkasa tersebut, tapak kakinya tidak ada. Burung kuntul tersebut bisanya
mung miber. Lan bisane miber, merga awake kesangga, sanadyan ora ana sing nyangga.
cuma terbang. Dan dia bisa terbang karena tubuhnya tersangga, meskipun tidak ada yang menyangga.
Kesangga ning rasane ora ana sing nyangga, ya kuwi karep sing winengku dening
Tersangga tetapi rasanya tidak ada yang menyangga, yaitu kemauan yang dimiliki
isbating ”golekana tapake kuntul anglayang! Lan sepisan oleh
isbatnya ”carilah tapak burung kuntul yang sedang melayang”. Dan sekali
maneh, ngrasaake kesangga sanadyan ora ana sing nyangga bisa kelakon, yen
lagi merasakan tersangga meskipun tidak ada yang menyangga dapat terjadi, apabila
manungsa bisa nyuwungake dhiri saka sakabehing gondhelaning uripe. Aja maneh
manusia dapat mengosongkan diri dari semua pegangan hidupnya. Jangankan hanya
mung raja brana, drajat lan pangkat, cekelan lan gamaning urip wae kudu
harta benda, drajat dan pangkat; pegangan dan senjatanya hidup juga harus
diculake, yen manungsa pancen arep ngalami dhirine iki sejatine
dilepaskan, kalau manusia memang mau mengalami dirinya ini, sebenarnya
kesangga sanadyan ora ana sing nyangga.
tersangga meskipun tidak ada yang menyangga.
Kawruh kasampurnan iki bisa diulur luwih dawa. Kaya dene aku bisa
Pengetahuan tentang kesempurnaan ini bisa diulur lebih panjang. Seperti kalau aku bisa
ngrasakake kesangga sanadyan ora ana sing nyangga merga aku suwung saka
merasakan tersangga meskipun tidak ada yang menyangga karena aku kosong dari
sakabehing kekarepanku, aku uga bisa ngraksakake menawa aku iku duweni
semua kemauanku, aku juga bisa merasakan kalau aku ini memiliki
sakabehing yen aku iki ora duwe apa-apa. Utawa meruhi sakabehe, merga
segalanya apabila aku tidak punya apa-apa. Atau aku dapat melihat semuanya, karena
aku ora weruh apa-apa. Apa dene, aku iki ngrasake menawa aku ini temen ana,
aku tidak melihat apa-apa. Demikian juga, aku merasakan kalau aku ini benar-benar ada
merga aku rila menawa aku ora ana.
karena aku rela kalau aku tidak ada.
Yen kawruh mau wis winengku, sejatine aku wis lumebu ing dating
Apabila pengetahuan tadi sudah dapat dimiliki/dijangkau, maka/sejatinya aku sudah masuk dalam sifat/zat
Pangeran sing murbeng jagad raya iki. Ya dating Pangeran mau sing akarya nganti
Tuhan yang Pencipta Alam Raya ini. Tuhanlah yang berkarya sampai
Aku kesangga sanadyan ora ana sing nyangga. Ya dat mau sing murugake aku
aku tersangga meskipun tidak ada yang menyangga. Tuhanlah yang menyebabkan aku
Duweni sakabehe sanadyan aku ora duwe apa-apa. Lan ya dat mau sing anyipta aku
memiliki semuanya meskipun aku tidak punya apa-apa. Dan Tuhanlah yang menciptakan aku
ana sanadyan aku ora ana.
ada meskipun aku tidak ada
Aku, manungsa sing kebak ing kasekengan lan kajiret ing
Aku, manusia yang penuh dengan kelemahan dan terjerat oleh
bandha-bandhuning kadonyan, tangeh bisa ngrasuk ing dating Pangeran mau kanthi
harta benda duniawi, tidak mungkin bisa masuk ke dalam sifat/zat Tuhan dengan
sampurna.
sempurna
Bisane mung icip-icip. Mula mangkene ature Suluk Sujinah:
Bisanya hanya ”mencicipi”. Maka demikianlah (seperti inilah) bunyi Suluk Sujinah :
” ''Dene mangan sapulukan tegesipun, mung Allah kacipta, kalawan nyandang sasuwir, pujinira kawayang sajroning driya.” '' Peribasane, sanadyan mung sapulukan anggonku mangan, aku wis krasa tuwuk,
”Peribahasanya, meskipun aku hanya makan satu suap, aku sudah merasa kenyang, anggere Pangeran tansah cinipta ing batinku. Lan sanadyan mung sasuwir anggonku
asalkan Tuhan selalu tercipta (ada) dalam batinku. Dan meskipun aku hanya memakai selembar pakaian
nyandang, aku wis jangkep bebusanan, anggere Pangeran tansah pinuji ing batinku.
aku sudah merasa berpakaian lengkap, asal Tuhan senantiasa terpuji dalam batinku.
Icip-icip sapulukan, nyandhang penganggo sasuwir, iku mau wis turah-turah tumraping uripku,
Mencicipi satu suap, memakai pakaian satu lembar, itu sudah berlebihan untuk hidupku,
anggere dating Pangeran sing dakicipi, lan busanane dat mau sing
asalkan Tuhan yang aku ”cicipi” dan sifat Tuhan tadi yang menjadi pakaianku
daksandang”.
sandanganku
Mula wewadining ''tapaking kuntul anglayang'' lan ''kesangga ora
Oleh karena itu, rahasia ”tapaking kuntul anglayang” (”tapak kaki burung kuntul yang sedang melayang”) dan ”kesangga ora sinangga” (”tersangga meskipun tidak disangga”)
sinangga'' iku sejatine ya pasrah ing Pangeran. Nanging aku iki manungsa sing urip
itu sebenarnya/sejatinya ya ... pasrah (menyerahkan diri) kepada Tuhan. Akan tetapi aku ini manusia yang hidup
ing donya. Mula pasrah ing Pangeran ora liya tegese kejaba menehake awakku
di dunia. Oleh karena itu, pasrah/menyerahkan diri kepada Tuhan tidak lain berarti menyerahkan ragaku/badanku/tubuhku
kanggo pepadaku. Dating Pangeran kang murugake aku bisa kaya kuntul
untuk sesamaku. Sifat Tuhan yang menyebabkan saya bisa seperti kuntul
anglayang tanpa mikirake piye tapak lan tilase nembe bisa dakrasakake,
melayang tanpa harus memikirkan bagaimana tapak/jejak kaki serta bekasnya baru bisa aku rasakan.
yen aku wani muluk bareng karo pepadaku, supaya pepadhaku sing kurang
Apabila aku berani makan bersama sesamaku, agar supaya sesamaku yang kurang
mangan bisa mangan, lan aku wani nyandhang sasuwir amrih pepadhaku sing kurang
makan juga bisa makan, dan aku juga berani memakai pakaian selembar, agar supaya sesamaku yang kurang
sandhang uga bisa nyandhang.
sandang juga bisa berpakaian.
Kawistara, kawruh ''tapaking kuntul anglayang'' sejatine dudu kawruh
Jelas bahwa pengetahuan ”tapaking kuntul anglayang” sebenarnya bukan pengetahuan
kang dakik-dakik, mencit tan bisa ginayuh. Ora, kawruh iku kawruhe urip
yang ”njlimet”/sulit, sangat tinggi yang tidak dapat dicapai. Tidak, pengetahuan tersebut adalah pengetahuan hidup
padinan, kepriye anggonku wani suwung ing saben dinane. Yaiku urip sing wani
sehari-hari, bagaimana aku berani ”kosong” (”mengosongkan diri”) setiap harinya. Yaitu hidup yang berani
bagi binagi, sanadyan kayane ora ana sing dibagi. Wani mangan sapulukan
berbagi, meskipun terasa sepertinya sudah tidak ada yang dibagi lagi. Berani makan satu suap
bareng sing luwe. Wani nyandhang sasuwir bareng sing kecingkrangan. Ya ana ing
bersama-sama yang lapar. Berani memakai pakaian selembar bersama-sama yang serba kekurangan. Ya ada pada
pepadhaku sing luwe lan kecingkrangan bakal tinemu tapaking welas
sesamaku yang lapar dan serba kekurangan-lah akan dijumpai tapaknya/jejaknya belas
asihku.
kasihku
Lan bungah pepujining pepadhaku merga welas asihku mau sing bakal
Dan, kegembiraan hati serta pujian sesamaku karena belas kasihku yang akan
ngumbulake aku kaya kuntul ing awang-awang sing ora nggagas arep
mengangkat diriku seperti burung kuntul di angkasa yang tidak memikirkan akan
nggoleki tapake maneh. Linuwaran saka sakabehing jejiretan, mardika mabur ning
mencari tapak/jejak kakinya lagi. Dibebaskan dari segala jerat, merdeka terbang di
awang-awang iku kepenak lan entenge tan kena kinaya ngapa. Ya gene aku
angkasa itu sangat enak, dan ringannya tidak dapat dibayangkan seperti apa. Mengapa aku
isih ribut nggoleki tapak tilase uripku maneh?
masih ribut mencari jejak bekas hidupku lagi
Lurs,
Hanya ingin berbagi saja. Ini ada tulisan Rm Sindunata, saya coba menterjemahkannya;
mohon maaf kalau terjemahannya masih grothal-grathul. Saya ini, ngakunya saja "wong yogyo" tapi gak bisa "boso Jowo". Oleh karena itu, kalau ada yang salah mohon dibetulkan.
Mudah-mudahan bermanfaat.
Matur nuwun & Berkah Dalem
herry
catatan :
Tulisan ini dulu saya dapat dari teman yg tidak bisa bhs Jawa, meminta tolong saya untuk menterjemahkannya. Saya tidak minta ijin Penulisnya untuk menterjemahkannya,
mudah-mudahan tidak menjadi masalah.
Tapaking Kuntul Anglayang]
(Tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang)
Dening/Oleh : Sindunata
GOLEKANA tapake kuntul anglayang! Ngendi ana? Lan sapa wonge sing bisa
CARILAH tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang! Mana ada? Siapa orangnya yang bisa
nggoleki? Mbok mubenga nganti muser-muser, kuntule dhewe, yen lagi
mencari? Meskipun berputar-putar sampai ”pusing”, burung kuntul-nya sendiri kalau sedang
nglayang ing awang-awang, ya ora bakal bisa nggoleki tapake. Apa maneh manungsa.
terbang/melayang di angkasa (di awang-awang), ya tidak akan bisa mencari tapak kakinya. Apalagi manusia !
Diperese nganti asat keringete, diputera nganti mumet akale, langka
Meskipun diperas keringatnya sampai kering, meskipun akalnya diputar sampai pusing, jarang
manungsa bisa meruhi tapaking kuntul anglayang mau.
manusia bisa melihat tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang
Pancen tetembungan mau ora bakal tinemu ing nalar. Tetembungan mau klebu
Memang perkataan tersebut tidak akan mungkin masuk di akal. Perkataan tersebut termasuk
kawruhing kasampurnan, sing isbate mung bisa dionceki srana tirakat lan
pengetahuan tentang kesempurnaan, yang intinya hanya dapat dikupas dengan jalan tirakat dan
laku. Mula yen arep nggayuh kawruh tapaking kuntul anglayang mau, manungsa
laku. Oleh karena itu, kalau mau menggapai pengetahuan tentang tapak kaki burung kuntul yang sedang terbang/melayang tersebut, manusia
kudu nyuwungake kekarepan lan nalare. Lire, aja dheweke gondhelan ing
mengosongkan kemauan dan nalarnya (pikiran/akalnya). Dengan demikian, janganlah dia berpegang pada
sakabehing gegondhelan sing saiki digondheli. Padha sawangen kuntul sing
semua pegangan yang sekarang dipegangi. Coba lihatlah burung kuntul yang
mabur dhuwur ing awang-awang! Kuntul mau ora tau nyawang tilas tapake.
terbang tinggi di angkasa ! Burung kuntul tersebut tidak pernah melihat tapak kakinya.
Merga pancen ing awang-awang mau tapake ya ora ana. Kuntul mau bisane
Karena memang di angkasa tersebut, tapak kakinya tidak ada. Burung kuntul tersebut bisanya
mung miber. Lan bisane miber, merga awake kesangga, sanadyan ora ana sing nyangga.
cuma terbang. Dan dia bisa terbang karena tubuhnya tersangga, meskipun tidak ada yang menyangga.
Kesangga ning rasane ora ana sing nyangga, ya kuwi karep sing winengku dening
Tersangga tetapi rasanya tidak ada yang menyangga, yaitu kemauan yang dimiliki
isbating ”golekana tapake kuntul anglayang! Lan sepisan oleh
isbatnya ”carilah tapak burung kuntul yang sedang melayang”. Dan sekali
maneh, ngrasaake kesangga sanadyan ora ana sing nyangga bisa kelakon, yen
lagi merasakan tersangga meskipun tidak ada yang menyangga dapat terjadi, apabila
manungsa bisa nyuwungake dhiri saka sakabehing gondhelaning uripe. Aja maneh
manusia dapat mengosongkan diri dari semua pegangan hidupnya. Jangankan hanya
mung raja brana, drajat lan pangkat, cekelan lan gamaning urip wae kudu
harta benda, drajat dan pangkat; pegangan dan senjatanya hidup juga harus
diculake, yen manungsa pancen arep ngalami dhirine iki sejatine
dilepaskan, kalau manusia memang mau mengalami dirinya ini, sebenarnya
kesangga sanadyan ora ana sing nyangga.
tersangga meskipun tidak ada yang menyangga.
Kawruh kasampurnan iki bisa diulur luwih dawa. Kaya dene aku bisa
Pengetahuan tentang kesempurnaan ini bisa diulur lebih panjang. Seperti kalau aku bisa
ngrasakake kesangga sanadyan ora ana sing nyangga merga aku suwung saka
merasakan tersangga meskipun tidak ada yang menyangga karena aku kosong dari
sakabehing kekarepanku, aku uga bisa ngraksakake menawa aku iku duweni
semua kemauanku, aku juga bisa merasakan kalau aku ini memiliki
sakabehing yen aku iki ora duwe apa-apa. Utawa meruhi sakabehe, merga
segalanya apabila aku tidak punya apa-apa. Atau aku dapat melihat semuanya, karena
aku ora weruh apa-apa. Apa dene, aku iki ngrasake menawa aku ini temen ana,
aku tidak melihat apa-apa. Demikian juga, aku merasakan kalau aku ini benar-benar ada
merga aku rila menawa aku ora ana.
karena aku rela kalau aku tidak ada.
Yen kawruh mau wis winengku, sejatine aku wis lumebu ing dating
Apabila pengetahuan tadi sudah dapat dimiliki/dijangkau, maka/sejatinya aku sudah masuk dalam sifat/zat
Pangeran sing murbeng jagad raya iki. Ya dating Pangeran mau sing akarya nganti
Tuhan yang Pencipta Alam Raya ini. Tuhanlah yang berkarya sampai
Aku kesangga sanadyan ora ana sing nyangga. Ya dat mau sing murugake aku
aku tersangga meskipun tidak ada yang menyangga. Tuhanlah yang menyebabkan aku
Duweni sakabehe sanadyan aku ora duwe apa-apa. Lan ya dat mau sing anyipta aku
memiliki semuanya meskipun aku tidak punya apa-apa. Dan Tuhanlah yang menciptakan aku
ana sanadyan aku ora ana.
ada meskipun aku tidak ada
Aku, manungsa sing kebak ing kasekengan lan kajiret ing
Aku, manusia yang penuh dengan kelemahan dan terjerat oleh
bandha-bandhuning kadonyan, tangeh bisa ngrasuk ing dating Pangeran mau kanthi
harta benda duniawi, tidak mungkin bisa masuk ke dalam sifat/zat Tuhan dengan
sampurna.
sempurna
Bisane mung icip-icip. Mula mangkene ature Suluk Sujinah:
Bisanya hanya ”mencicipi”. Maka demikianlah (seperti inilah) bunyi Suluk Sujinah :
” ''Dene mangan sapulukan tegesipun, mung Allah kacipta, kalawan nyandang sasuwir, pujinira kawayang sajroning driya.” '' Peribasane, sanadyan mung sapulukan anggonku mangan, aku wis krasa tuwuk,
”Peribahasanya, meskipun aku hanya makan satu suap, aku sudah merasa kenyang, anggere Pangeran tansah cinipta ing batinku. Lan sanadyan mung sasuwir anggonku
asalkan Tuhan selalu tercipta (ada) dalam batinku. Dan meskipun aku hanya memakai selembar pakaian
nyandang, aku wis jangkep bebusanan, anggere Pangeran tansah pinuji ing batinku.
aku sudah merasa berpakaian lengkap, asal Tuhan senantiasa terpuji dalam batinku.
Icip-icip sapulukan, nyandhang penganggo sasuwir, iku mau wis turah-turah tumraping uripku,
Mencicipi satu suap, memakai pakaian satu lembar, itu sudah berlebihan untuk hidupku,
anggere dating Pangeran sing dakicipi, lan busanane dat mau sing
asalkan Tuhan yang aku ”cicipi” dan sifat Tuhan tadi yang menjadi pakaianku
daksandang”.
sandanganku
Mula wewadining ''tapaking kuntul anglayang'' lan ''kesangga ora
Oleh karena itu, rahasia ”tapaking kuntul anglayang” (”tapak kaki burung kuntul yang sedang melayang”) dan ”kesangga ora sinangga” (”tersangga meskipun tidak disangga”)
sinangga'' iku sejatine ya pasrah ing Pangeran. Nanging aku iki manungsa sing urip
itu sebenarnya/sejatinya ya ... pasrah (menyerahkan diri) kepada Tuhan. Akan tetapi aku ini manusia yang hidup
ing donya. Mula pasrah ing Pangeran ora liya tegese kejaba menehake awakku
di dunia. Oleh karena itu, pasrah/menyerahkan diri kepada Tuhan tidak lain berarti menyerahkan ragaku/badanku/tubuhku
kanggo pepadaku. Dating Pangeran kang murugake aku bisa kaya kuntul
untuk sesamaku. Sifat Tuhan yang menyebabkan saya bisa seperti kuntul
anglayang tanpa mikirake piye tapak lan tilase nembe bisa dakrasakake,
melayang tanpa harus memikirkan bagaimana tapak/jejak kaki serta bekasnya baru bisa aku rasakan.
yen aku wani muluk bareng karo pepadaku, supaya pepadhaku sing kurang
Apabila aku berani makan bersama sesamaku, agar supaya sesamaku yang kurang
mangan bisa mangan, lan aku wani nyandhang sasuwir amrih pepadhaku sing kurang
makan juga bisa makan, dan aku juga berani memakai pakaian selembar, agar supaya sesamaku yang kurang
sandhang uga bisa nyandhang.
sandang juga bisa berpakaian.
Kawistara, kawruh ''tapaking kuntul anglayang'' sejatine dudu kawruh
Jelas bahwa pengetahuan ”tapaking kuntul anglayang” sebenarnya bukan pengetahuan
kang dakik-dakik, mencit tan bisa ginayuh. Ora, kawruh iku kawruhe urip
yang ”njlimet”/sulit, sangat tinggi yang tidak dapat dicapai. Tidak, pengetahuan tersebut adalah pengetahuan hidup
padinan, kepriye anggonku wani suwung ing saben dinane. Yaiku urip sing wani
sehari-hari, bagaimana aku berani ”kosong” (”mengosongkan diri”) setiap harinya. Yaitu hidup yang berani
bagi binagi, sanadyan kayane ora ana sing dibagi. Wani mangan sapulukan
berbagi, meskipun terasa sepertinya sudah tidak ada yang dibagi lagi. Berani makan satu suap
bareng sing luwe. Wani nyandhang sasuwir bareng sing kecingkrangan. Ya ana ing
bersama-sama yang lapar. Berani memakai pakaian selembar bersama-sama yang serba kekurangan. Ya ada pada
pepadhaku sing luwe lan kecingkrangan bakal tinemu tapaking welas
sesamaku yang lapar dan serba kekurangan-lah akan dijumpai tapaknya/jejaknya belas
asihku.
kasihku
Lan bungah pepujining pepadhaku merga welas asihku mau sing bakal
Dan, kegembiraan hati serta pujian sesamaku karena belas kasihku yang akan
ngumbulake aku kaya kuntul ing awang-awang sing ora nggagas arep
mengangkat diriku seperti burung kuntul di angkasa yang tidak memikirkan akan
nggoleki tapake maneh. Linuwaran saka sakabehing jejiretan, mardika mabur ning
mencari tapak/jejak kakinya lagi. Dibebaskan dari segala jerat, merdeka terbang di
awang-awang iku kepenak lan entenge tan kena kinaya ngapa. Ya gene aku
angkasa itu sangat enak, dan ringannya tidak dapat dibayangkan seperti apa. Mengapa aku
isih ribut nggoleki tapak tilase uripku maneh?
masih ribut mencari jejak bekas hidupku lagi
No comments:
Post a Comment